Upomnienie, kara pieniężna i nagana dla pracownika, to środki porządkowe przewidziane w Kodeksie pracy celem zmobilizowania pracownika do przestrzegania regulaminu zakładu pracy i wykonywania swoich obowiązków. W dalszej części artykułu poruszymy podstawę prawną, zastosowanie określonych kar porządkowych w danych sytuacjach oraz kwestię tworzenia upomnień dla pracownika. Oczywiście przygotowaliśmy dla Was także wzory takich pism!
Przejdź na skróty:
Kary porządkowe – Kodeks pracy
Podstawą prawną kar porządkowych jest Kodeks pracy. W tym celu stosuje się treść Art. 108. Kodeksu pracy, który brzmi:
§ 1. Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca może stosować: 1. karę upomnienia; 2. karę nagany.
W tym paragrafie ustawodawca przewiduje dwie kary:
- upomnienie dla pracownika,
- nagana dla pracownika.
Wspomniane środki porządkowe należy stosować według stopnia przewinienia – oznacza to, że za drobne naruszenia obowiązków pracowniczych powinna zostać wymierzona kara w postaci upomnienia, a za poważne naruszenia – kara nagany.
§ 2. Za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy – pracodawca może również stosować karę pieniężną.
Jeśli według pracodawcy nagana dla pracownika to za mało, to paragraf drugi umożliwia nałożenie trzeciej kary – kary pieniężnej. Używa się jej w przypadku poważnego naruszenia obowiązków pracowniczych i przepisów bezpieczeństwa, tak jak karę nagany. Środki z kar pieniężnych mogą zostać jedynie spożytkowane na poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie.
Nie wszystkie błędy i naruszenia w pracy mogą ujść na sucho. Za niektóre będzie trzeba ponieść karę i jest to sygnał świadczący o tym, że należy popracować nad swoim zachowaniem lub podejściem do pracy. Od pracodawcy należeć będzie forma i postać wymierzonej kary.
Forma i terminy kar
Jak już wspomnieliśmy kary stosowane są w zależności od stopnia przewinienia. Ustawodawca umożliwia pracodawcy także wymierzenie odpowiedniej formy kary. Może być to jedynie upomnienie ustne, które zostanie przyjęte jako zapowiedź tego, że jeśli nie poprawimy swojego zachowania, to zostanie wymierzona druga forma kary – pisemna, z wpisem do akt pracowniczych.
Co do terminów, to pisemne upomnienie dla pracownika może zostać wymierzone do dwóch tygodni od momentu dowiedzenia się pracodawcy o zaistniałej sytuacji, lecz nie później niż 3 miesiące od tego zdarzenia. Po upływie powyższych terminów pracodawca traci uprawnienie do ukarania pracownika.
Wpis do akt zostanie usunięty dopiero po roku przykładnej pracy pracownika. Można jednak wnioskować wcześniej o usunięcie wpisu na indywidualny wniosek pracownika lub związków zakładowych, o ile te istnieją w zakładzie.
Wysokość kary porządkowej
Kara pieniężna jest najbardziej dotkliwą karą. Kodeks pracy przewiduje maksymalne stawki kary pieniężnych, o ile ta zostanie ona nałożona. Przypominamy – jedynie w przypadku nieprzestrzegania przez pracownika zasad BHP, przepisów przeciwpożarowych, opuszczenia miejsca pracy bez zgody przełożonego i bez usprawiedliwienia, a także w przypadku spożywania alkoholu w czasie pracy i stawienia się pod jego wpływem.
Jeśli dopuścimy się takich przewinień, musimy być gotowi do poniesienia kary zgodnej z § 3. Art. 108. Kodeksu pracy:
§ 3. Kara pieniężna za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika, a łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty, po dokonaniu potrąceń, o których mowa w art. 87 § 1 pkt 1-3.
Maksymalna nałożona kara nie może być wyższa niż jednodniowe wynagrodzenie pracownika za każde wynagrodzenie. Ponadto, łącznie nie może przekroczyć 10% wynagrodzenia, po dokonaniu odliczenia kary. Oczywiście pracodawca ma prawo nie stosować żadnej kary.
Jakie są najczęstsze przewinienia?
Najczęściej popełniane przewinienia ze strony pracownika, które kończą się ukaraniem pracownika, to przede wszystkim:
- opuszczenie stanowiska pracy bez zgody przełożonego,
- niedopełnienie swoich obowiązków,
- nieusprawiedliwione nieobecności,
- częste spóźnienia, przedwczesne opuszczanie stanowiska pracy,
- odmowa wykonania polecenia służbowego,
- prowadzenie prywatnych rozmów podczas pracy,
- zajmowanie się prywatnymi sprawami (spotkania, robienie zakupów online, szukanie informacji w Internecie, granie w gry itd.) podczas pracy,
- zaniedbywanie własnego stanowiska pracy,
- nieszanowanie powierzonego mienia (np. samochodu, laptopa, komórki),
- wykorzystywanie powierzonego mienia w celach prywatnych,
- picie alkoholu podczas pracy
- stawienie się do pracy pod wpływem alkoholu,
- nieprzestrzeganie zasad BHP i przepisów przeciwpożarowych,
- stosowanie mobbingu wobec innych pracowników,
- popełnienie przestępstwa lub wykroczenia,
Nagana dla pracownika – proces
O rodzaju zastosowanej kary, pracodawca zawiadamia pracownika na piśmie określając naruszenie i datę dopuszczenia się przez pracownika tego naruszenia. Pracownik musi być także pouczony o prawie zgłoszenia sprzeciwu i terminie do jego złożenia. Odpis składa się do akt osobowych pracownika zgodnie z Art. 110 Kodeksu pracy.
Art. 110 O zastosowanej karze pracodawca zawiadamia pracownika na piśmie, wskazując rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych i datę dopuszczenia się przez pracownika tego naruszenia oraz informując go o prawie zgłoszenia sprzeciwu i terminie jego wniesienia. Odpis zawiadomienia składa się do akt osobowych pracownika.
Nagana dla pracownika wiąże się z licznymi konsekwencjami. Pracodawca umieszcza wpis do akt osobowych pracownika, a to zaczyna powodować szereg nieprzyjemności takich jak:
- otrzymanie nagany może powodować utratę premii,
- utrudnienie otrzymania podwyżki w najbliższym czasie,
- pogorszenie opinii u przełożonych,
- trudności w znalezieniu kolejnej pracy (jeśli przyszły pracodawca będzie wymagał przedstawienia świadectwa pracy),
- w skrajnych przypadkach, nagany są podstawą do zwolnienia pracownika lub zwolnienia dyscyplinarnego pracownika.
Jednakże pracownik ma szansę podjęcia próby obrony przed otrzymaniem nagany. Pracodawca ma obowiązek do wysłuchania opinii swojego pracownika i przedstawienia jego “wersji zdarzeń”. Odrzucenie odwołania pracownika bez jego wysłuchania stanowić będzie tzw. wadliwość postępowania i może stanowić bardzo mocny argument w unieważnieniu kary w drodze postępowania sądowego.
Złożenie sprzeciwu wobec nałożenia kary
Pracownik ma prawo do złożenia sprzeciwu w ciągu 7 dni od nałożenia na niego kary, jeśli doszło do naruszenia przepisów prawa.
Przede wszystkim naruszenie przepisów prawa może dotyczyć kwestii formalnych, np. nagana dla pracownika została nałożona po upłynięciu minął maksymalnego terminu na ukaranie pracownika, a także kwestii materialnych, czyli zaistnienia faktów, które oczyszczają pracownika z winy.
Pracodawca ma 14 dni na zaznajomienie się ze sprzeciwem pracownika i poinformowanie drugiej strony o wyniku. Brak informacji zwrotnej w ciągu 14 dni od dnia wniesienia sprzeciwu jest uznawane za uwzględnienie sprzeciwu i oddaleniu kary. Jeśli natomiast sprzeciw pracownika został oddalony, to w ciągu 14 dni od uzyskania informacji o stanowisku pracodawcy, pracownik ma prawo do wniesienia pozwu do sądu pracy o uchylenie kary. Sąd przychylając się do pozwu pracownika zobowiązuje pracodawcę do zwrócenia nałożonej na niego kary pieniężnej, a karę uważa się za niebyłą.
Nagana dla pracownika – pobierz wzór
Specjalnie dla naszych czytelników przygotowaliśmy edytowalne wzory omawianych pism. Wystarczy, że klikniesz na jeden z poniżej wyświetlonych wzorów, a zostaniesz przeniesiony do strony pobierania.
W tym przypadku znajdziesz:
- Upomnienie dla pracownika / Nagana dla pracownika – wzór,
- Kara finansowa dla pracownika – wzór,
- Sprzeciw od nałożenia kary porządkowej – wzór.
Uwaga! Wzory w plikach .PDF możesz edytować nawet w przeglądarce, co znacznie przyśpieszy cały proces i nie wymaga używania dedykowanego oprogramowania. Jeśli po wydrukowaniu widoczne są suwaki wyboru, skorzystaj z programu Adobe Reader.
