Upadłość konsumencka (https://upadloscrestrukturyzacja.pl/) to proces, który ma na celu umorzenie zobowiązań osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, jeśli nie jest ona w stanie ich spłacać. Kluczowym elementem procedury upadłościowej jest ustalenie, co wchodzi w skład masy upadłości, a co jest z niej wyłączone. Te kwestie mają istotne znaczenie zarówno dla dłużnika, jak i dla wierzycieli.
Przejdź na skróty:
Co to jest masa upadłości?
Masa upadłości to zespół aktywów dłużnika, które są wykorzystywane do zaspokojenia wierzycieli w toku postępowania upadłościowego. Zgodnie z ustawą Prawo upadłościowe (Dz.U. 2003 nr 60 poz. 535 ze zm.), masę upadłości tworzą wszystkie rzeczy, prawa majątkowe i środki finansowe należące do dłużnika w dniu ogłoszenia upadłości oraz uzyskane w toku postępowania upadłościowego.
W skład masy upadłości wchodzą m.in.:
- nieruchomości, np. mieszkania, działki budowlane,
- ruchomości, np. samochody, sprzęt RTV i AGD,
- oszczędności zgromadzone na rachunkach bankowych,
- udziały w spółkach oraz akcje,
- wierzytelności, np. należności z tytułu umów cywilnoprawnych.
Masa upadłości obejmuje także prawa majątkowe, które mogą powstać w trakcie trwania postępowania, takie jak wynagrodzenie za pracę czy inne dochody, jeśli nie są wyłączone z masy zgodnie z przepisami prawa. Dla dłużnika istotne jest zrozumienie, że skład masy upadłości podlega szczegółowej weryfikacji przez syndyka, który odpowiada za jej ustalenie i zagospodarowanie.
Co nie wchodzi do masy upadłości?
Istnieje katalog składników majątkowych, które z mocy prawa są wyłączone z masy upadłości. Wyłączenia te mają na celu ochronę podstawowych potrzeb życiowych dłużnika i jego rodziny. Poniżej omówiono najważniejsze z nich:
Mienie wyłączone na podstawie przepisów prawa
Zgodnie z art. 829 Kodeksu postępowania cywilnego, do masy upadłości nie wchodzi mienie, które:
- jest niezbędne dla dłużnika i jego rodziny do codziennego funkcjonowania, np. podstawowe meble, sprzęt kuchenny, ubrania,
- służy do wykonywania zawodu przez dłużnika, np. narzędzia pracy,
- obejmuje żywność i opał wystarczające na okres trzech miesięcy.
Warto podkreślić, że przepis ten ma na celu zapewnienie dłużnikowi możliwości prowadzenia normalnego życia w trakcie i po zakończeniu postępowania upadłościowego. Ochronie podlegają również przedmioty o wartości sentymentalnej, jeśli nie mają istotnej wartości majątkowej.
Świadczenia socjalne i alimenty
Do masy upadłości nie wchodzi:
- pomoc społeczna, w tym zasiłki rodzinne i wychowawcze,
- alimenty otrzymywane przez dłużnika,
- środki z programu 500+/800+.
Ochrona tych świadczeń wynika z ich charakteru – są one przeznaczone na bieżące potrzeby dłużnika i jego rodziny. Nie mogą być zajmowane przez wierzycieli ani włączane do masy upadłościowej, ponieważ ich celem jest wsparcie socjalne, a nie zaspokojenie roszczeń majątkowych.
Składniki wyłączone decyzją sądu
W niektórych przypadkach sąd może wyłączyć z masy upadłości składniki majątku, jeśli ich sprzedaż byłaby sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Przykładem może być sytuacja, gdy upadłość zagraża egzystencji rodziny dłużnika.
Sąd bierze pod uwagę specyficzne okoliczności sprawy, np. stan zdrowia członków rodziny, konieczność zapewnienia dzieciom odpowiednich warunków życia czy inne szczególne potrzeby dłużnika. Dzięki temu instytucja upadłości nie prowadzi do całkowitego pozbawienia środków do życia osób zależnych od dłużnika.
Wyłączenia szczególne w przypadku konsumentów
W przypadku upadłości konsumenckiej szczególną ochroną objęte są mieszkania i domy, które służą jako miejsce zamieszkania dłużnika. Jeśli nieruchomość zostanie sprzedana, dłużnik ma prawo otrzymać z masy upadłości środki na wynajem lokalu mieszkalnego przez okres do 24 miesięcy.
Ochrona ta ma na celu zagwarantowanie, że dłużnik nie zostanie bez dachu nad głową w wyniku przeprowadzenia postępowania upadłościowego. Środki przeznaczone na wynajem są wypłacane w wysokości uwzględniającej lokalne warunki rynkowe, co pozwala na zabezpieczenie podstawowych potrzeb mieszkaniowych.
Dodatkowo w przypadku konsumentów sąd często kieruje się zasadą proporcjonalności, aby uniknąć nadmiernych obciążeń dla dłużnika. Może to obejmować np. ustalenie, które składniki majątku pozostają w masie upadłości, a które są z niej wyłączane w interesie społecznym.
Czy warto skorzystać z prawnika w celu ustalenia masy upadłościowej?
Skorzystanie z usług prawnika może być kluczowe w procesie ustalania masy upadłościowej. Specjalista pomoże dokładnie przeanalizować sytuację majątkową dłużnika i zidentyfikować składniki, które powinny być wyłączone z masy upadłości. Prawnik może także reprezentować dłużnika przed syndykiem i sądem, minimalizując ryzyko błędów proceduralnych. Dzięki wsparciu eksperta dłużnik może uniknąć niekorzystnych decyzji, np. utraty mienia, które powinno pozostać poza masą upadłości.
Ponadto prawnik może pomóc w negocjacjach z wierzycielami, co może przyczynić się do szybszego i mniej stresującego przebiegu całego postępowania. Dłużnik zyskuje również pewność, że wszystkie działania są zgodne z obowiązującymi przepisami prawa, co minimalizuje ryzyko późniejszych komplikacji prawnych.
Jak zgłosić upadłość konsumencką?
Zgłoszenie upadłości konsumenckiej wymaga złożenia odpowiedniego wniosku do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania dłużnika. Wniosek powinien zawierać szczegółowe informacje na temat sytuacji majątkowej, zobowiązań oraz przyczyn niewypłacalności. Kluczowe elementy wniosku to m.in.:
- dane osobowe dłużnika,
- wykaz majątku wraz z szacunkową wartością poszczególnych składników,
- lista wierzycieli z określeniem wysokości ich roszczeń,
- opis okoliczności, które doprowadziły do niewypłacalności.
Do wniosku należy dołączyć niezbędne dokumenty, takie jak umowy kredytowe, zaświadczenia o dochodach, decyzje administracyjne czy dowody wpłat. Prawidłowo sporządzony wniosek zwiększa szanse na pozytywne rozpatrzenie sprawy przez sąd.
Po złożeniu wniosku sąd przeprowadza analizę dokumentów i może wezwać dłużnika na rozprawę w celu wyjaśnienia okoliczności niewypłacalności. Jeśli wniosek zostanie zaakceptowany, sąd ogłasza upadłość konsumencką, a postępowanie prowadzi syndyk, który zajmuje się zarządzaniem masą upadłości i zaspokajaniem roszczeń wierzycieli.
