Zacznijmy od prostego pytania: czym kierujesz się robiąc zakupy? Zapewne odpowiesz, że ceną. No dobrze. A co w przypadku, gdy kilka towarów kosztuje podobnie? Co wówczas będzie miało decydujący wpływ na to, który z nich wybierzesz? Zapewne będzie to wygląd. Wszak nie jest tajemnicą, że kupujemy oczami. Dlatego ochrona designu produktu to coś, na co powinien zwrócić uwagę każdy przedsiębiorca. Poniżej opowiem Ci jak to zrobić szybko i skutecznie.
Przejdź na skróty:
Wygląd jako poza cenowa przewaga konkurencyjna
Wydawać by się mogło, że tylko w pewnych kategoriach produktów wygląd ma znaczenie. Będą to przede wszystkim wszelkiego rodzaju zabawki, odzież czy meble. Nic bardziej mylnego! Badania rynkowe od lat jasno i wyraźnie pokazują, że brzydota sprzedaje się znacznie gorzej. To dlatego nawet producenci napojów stają na głowie aby opakować je w atrakcyjne butelki.
Kupujemy oczami, dlatego wygląd towaru także może być przedmiotem ochrony prawnej. Służą do tego właśnie wspomniane w tytule wzory przemysłowe.
Zobacz również:
- Amazon Brand Registry. Jakie korzyści daje uczestnictwo w tym programie?
Wzór przemysłowy, czyli co w ustawie piszczy
Definicje wzoru przemysłowego znajdziesz w ustawie Prawo własności przemysłowej. Wskazane są tam przesłanki, jakie musi spełniać wytwór aby dało się go chronić jako wzór przemysłowy.
Zacznijmy jednak od początku – wzór przemysłowy to tzw. skóra powlekająca technologię produktu. To właśnie pod designem ukryte są wszystkie mechanizmy, które odpowiadają za działanie danego urządzenia. Zresztą najczęściej tego wnętrza nawet nie ma (np. jeżeli chcesz zastrzec odzież).
W przypadku produktów żywnościowych, chodzi oczywiście głównie o opakowanie. Co ciekawe, również sam wyrób spożywczy może być chroniony wzorem przemysłowym np. kształt ciastka. Poza tym da się tak zabezpieczyć wytwory typowo 2D jak rysunki, logo oraz grafiki firmowe.
Wytwór postaciowy – co to takiego?
Oznacza to po prostu, że wzór przemysłowy to zewnętrzna postać danego przedmiotu. Będą to zatem np. wszelkiego typu opakowania, kształt wyrobów cukierniczych czy słodyczy, części bądź całe maszyny, meble i akcesoria. Przedmiot ochrony za pomocą wzoru przemysłowego musi tworem widocznym dla otoczenia. W zgłoszeniu należy go przedstawić od strony graficznej zdjęciami, rysunkami lub projektami 3D.
Kto pierwszy ten lepszy, czyli wymóg nowości
Ten wymóg oznacza, że o ochronę wzoru przemysłowego warto postarać się jak najwcześniej. Dlaczego? Aby nie ubiegła Cię konkurencja. Niestety trolle patentowe lokalizują produkty, które świetnie sprzedają się np. na Allegro i zastrzegają je na siebie. Głośno było o przypadku zastrzeżenia wiszącego fotela typu „bocianie gniazdo”. Po przejściu procedury zgłoszeniowej właściciel wzoru usunął z platformy konkurentów, który sprzedawali to samo.
Pamiętaj jednak, że nie możesz objąć ochroną kształtu produktu, który sprzedajesz dłużej niż 12 miesięcy. Dlatego o takich kwestiach, jak znak towarowy czy wzór przemysłowy warto pomyśleć już na etapie zakładania i budowania własnej marki firmy. O strategii ochrony własności intelektualnej warto porozmawiać z rzecznikiem patentowym.
Kryterium indywidualności
Twój wzór przemysłowy poza nowością musi mieć indywidualny charakter. Czyli nie może różnić się w stosunku do tego co jest oferowane już na rynku niezauważalnymi detalami. To mit, że dodanie przysłowiowej śrubki czy zmiana wielkości i 1-2 cm obchodzi prawo.
Liczy się postrzeganie twojego produktu przez finalnego odbiorcę. Jeżeli nie zauważy różnicy to takie produkt nie ma indywidualnego charakteru. Choć uda Ci się taki wzór zastrzec to z czasem może on zostać unieważniony na drodze spornej.
Nie ma nic za darmo, czyli opłaty urzędowe
Rejestracja wzoru przemysłowego nie jest darmowa. Opłaty zależą od terytorium ochrony oraz ilości wzorów wskazanych w jednym zgłoszeniu. Jeżeli wystarczy Ci ochrona na terenie Polski to musisz się nastawić na opłaty zaczynające się od 450 PLN. Przy Unii Europejskiej jest to kwota 350 EUR.
Takie prawo może obowiązywać przez 25 lat o ile co 5 będziesz je przedłużać.
Wzór przemysłowy w praktyce
Poniżej kilka ciekawych przykładów wzorów przemysłowych, jakie dotychczas udało się zarejestrować:
- fantazyjny kształt cukierka – żelka;
- tort z herbem Krakowa;
- nowoczesny kształt autobusu;
- pulpit urządzeń mobilnych marki Apple;
- logo popularnego szamponu przeciwłupieżowego;
- fantazyjny kształt stojaka na wino;
- stolik w kształcie surowego plastra drewna;
- nietypowy industrialny żyrandol.
Ilość zarejestrowanych wzorów przemysłowych może przyprawić o przysłowiowy zawrót głowy. Obawiasz się, że ktoś już korzysta ze wzoru, który Ty planujesz zarejestrować? To jeden z kluczowych argumentów za tym, aby zgłosić się do rzecznika patentowego. Poza zweryfikowaniem, czy wzór przemysłowy jest już zarejestrowany, rzecznik sprawdzi, czy design Twojego produktu spełnia ustawowe przesłanki rejestracji.
Jak zastrzec wzór przemysłowy?
Rejestracji wzoru przemysłowego dokonasz, podobnie jak znaku towarowego, w polskim Urzędzie Patentowym. Ochronę uzyskasz na 25 lat, ale w formie 5-cio letnich bloków ochronnych. Potwierdzeniem rejestracji, analogiczne jak w przypadku znaków towarowych, jest świadectwo ochronne.
Jedną z najważniejszych informacji, jaką znajdziesz w treści świadectwa ochronnego jest numer Twojego prawa. Ten numer możesz umieszczać bezpośrednio na produktach oraz opakowaniach. Dzięki temu poinformujesz konkurencję, że dbasz o swoje prawa i nie warto ich naruszać.
Aby zarejestrować wzór przemysłowy wypełniasz stosowny wniosek. Jednym zgłoszeniem możesz objąć ochroną kilka wersji wzoru przemysłowego. Jest to szczególnie ważne, gdy planujesz bądź już wdrożyłeś politykę dywersyfikacji Twojego produktu. Nie wiesz, jak przygotować zgłoszenie rejestracji wzoru przemysłowego? Zgłoś się do rzecznika patentowego. Profesjonalista przygotuje zgłoszenie tak, abyś uzyskał prawo możliwe jak najszybciej
Kiedy warto chronić wygląd swoich produktów?
Przede wszystkim zacznę od tego, że ochronę wzoru przemysłowego można uzyskać znacznie łatwiej niż patent. To dobra wiadomość dla tych, którzy wchodzą na rynek z naprawdę innowacyjnym produktem i zależy im na szybkim uzyskaniu ochrony. No właśnie. Czas gra tutaj kluczową rolę. Jeżeli zbyt długo będziesz zwlekał z rejestracją, może to wykorzystać Twój konkurent. Rejestracja wzoru przemysłowego sprawia, że stajesz się właścicielem praw do danego produktu.
Co jeszcze daje rejestracja wzoru przemysłowego?
- Usuniesz bez trudu oferty konkurencji, które naruszają Twoje prawa na Allegro, Amazon czy OLX. Jest to sytuacja analogiczna, jak w przypadku znaków towarowych. Tu również otrzymasz świadectwo ochronne, które możesz przesłać do administracji portalu, na którym jest umieszczona oferta naruszająca Twój wzór przemysłowy.
- Zdecydowanie łatwiej będzie Ci walczyć z konkurencją w razie sporu sądowego. Ciężar dowodu przerzucasz w całości na konkurenta. To Twój konkurent będzie musiał zgromadzić materiał dowodowy aby podważyć nowość czy indywidualny charakter Twojego wzoru. Tobie wystarczy wyłącznie świadectwo ochronne.
Powyższe korzyści pozwalają Ci na spokojne prowadzenie biznesu bez obaw, że ktoś bezkarnie będzie korzystał z przybliżania się do twojego wiodącego designu. Nawet jeśli padniesz ofiarą nieuczciwej konkurencji, bardzo szybko zablokujesz jej działania na rynku.
