Planujesz podarować rodzinie pieniądze i zastanawiasz się w jaki sposób to zrobić, aby uniknąć płacenia podatku? Maksymalna wysokość darowizny uzależniona będzie od stopnia pokrewieństwa, ale także od spełnienia dodatkowego warunku! Przeczytaj koniecznie nasz poradnik: “Podatek od darowizny w rodzinie”!
Przejdź na skróty:
Podmioty i kwota darowizny wolna od podatku
Co do zasady każda darowizna i spadek opodatkowane są podatkiem od spadku i darowizn. Na gruncie przepisów podatkowych wyróżnia się trzy grupy podatkowe, które przewidują szereg zwolnień w zależności od stopnia pokrewieństwa. Określają one pokrewieństwo, kwoty wolne od podatku (w przypadku braku przekroczenia danej kwoty, nie ma obowiązku zapłaty podatku, a także obowiązek informacyjny (w przypadku przekroczenia progów powstaje obowiązek informacyjny do urzędu skarbowego). Wygląda to w następujący sposób:
| Grupa podatkowa | Kto należy? | Kwota wolna od podatku |
|---|---|---|
| Grupa 1 | małżonek, zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), rodzeństwo, ojczym, macocha, pasierb, zięć, synowa, teściowie | 9637 zł |
| Grupa 2 | zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych | 7276 zł |
| Grupa 3 | pozostałe osoby, nie zaliczone do pozostałych grup | 4902 zł |
Uwaga! Powyższe kwoty dotyczą sumy wszystkich otrzymanych darowizn od tej samej osoby na przestrzeni ostatnich pięciu lat.
Więcej o prawie spadkowym dowiesz się pod tym linkiem!
Podmioty uprawnione do całkowitego zwolnienia od podatku
Podatek od darowizny nie jest konieczny do płacenia w przypadku najbliższej rodziny. Do zupełnego zwolnienia od podatku od spadków i darowizn są wybrane osoby z Grupy I podatku, tworząc tzw. “Grupę 0”. W skład niej wchodzi:
- Małżonek (obecnego, nie byłych),
- zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki),
- wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie),
- rodzeństwo,
- pasierb,
- ojczym,
- macocha
W przypadku “grupy 0”, wszystkie darowizny bez względu na ich wartość mogą być zwolnione z płacenia podatku pod warunkiem zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego. Należy przy tym pamiętać o tym, że po upływie sześciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego (przekazania darowizny) i braku zgłoszenia tego faktu do urzędu, ten opodatkuje darowiznę zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Warunki uzyskania zupełnego zwolnienia
Uzyskanie zwolnienia nie jest automatyczne, w tym celu należy:
- zgłosić nabycie rzeczy, środków pieniężnych lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego (na formularzu SDZ2).
- Posiadać dowód przekazania środków pieniężnych przez darczyńcę, np. potwierdzenie przelewu z rachunku bankowego, przekazu pocztowego itd.
Ograniczenie całkowitego zwolnienia
Zwolnienie dla najbliższej rodziny tj. kwalifikującej się do tzw. “Grupy 0” nie jest limitowane. Oznacza, to że:
- nie ma limitu kwotowego dla darowizny zwolnionej od podatku,
- nie ma żadnych dodatkowych obostrzeń dotyczących zbycia jak i dalszej darowizny otrzymanych przedmiotów.
Otrzymany przedmiot, środki pieniężne lub prawa majątkowe można sprzedać natychmiast, przy czym nie utracimy zwolnienia.
Zgłoszenie darowizny do urzędu skarbowego
Obowiązek zgłoszenia powstaje po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku w zależności od grupy podatkowej. Należy wypełnić wówczas druk SD-Z2 i złożyć w urzędzie skarbowym maksymalnie w ciągu sześciu miesięcy od momentu powstania obowiązku podatkowego. Podatnik, który zobowiązany jest do zapłaty podatku wynikającego z przekroczenia kwoty wolnej od podatku, na jego zapłatę i złożenie deklaracji ma tylko miesiąc.
Nie jest wymagane zgłoszenie darowizny w przypadku, gdy nabycie majątku następuje w formie aktu notarialnego. Wówczas to notariusz zobowiązany jest do zgłoszenia zaistniałego faktu.
Konsekwencje braku zgłoszenia darowizny
Uchylanie się od płacenia podatku od darowizny i spadku traktowane jest jako oszustwo. Wówczas urząd skarbowy może opodatkować darowiznę w wysokości od 3 do 20 procent. Wysokość ta uzależniona jest od kwoty nadwyżki ponad kwotę wolną od podatku przysługującą ze względu na przynależność do grupy.
Termin płatności podatku od spadku i darowizny wynosi 14 dni od dnia doręczenia decyzji urzędu skarbowego ustalającej wysokość podatku do zapłaty.
W przypadku dalszego uchylania się od płacenia podatku, sprawą z pewnością zajmie się komornik.
Darowizna majątkiem wspólnym, czy osobistym?
Darczyńcy najczęściej zależy na tym, aby to obdarowany był głównym beneficjentem darowizny. Zgodnie z aktualnymi przepisami prawa darowizna właśnie wchodzi do majątku osobistego. Nie jest to oczywiście konieczność – najważniejsza jest wola darczyńcy. To właśnie ona przesądza o tym, czy np. przekazane pieniądze synowi od matki będą stanowiły majątek osobisty, czy też w umowie darowizny znajdzie się punkt mówiący o tym, że darowizna wejdzie do majątku wspólnego.
W przypadku kiedy przekazane środki na zakup mieszkania wchodzą do majątku osobistego, to zakupione mieszkanie z tych środków (pomimo istnienia wspólności majątkowej małżonków) będzie wchodzić także do majątku osobistego obdarowanego.
Podstawy prawne
- ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (DzU z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.),
- ustawa z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (DzU z 2009 r. nr 93, poz. 768, z późn. zm.),
- rozporządzenie ministra finansów z 26 września 2011 r. w sprawie zeznania podatkowego składanego przez podatników podatku od spadków i darowizn (DzU nr 216, poz. 1276),
- rozporządzenie ministra finansów z 18 grudnia 2006 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (DzU nr 243, poz. 1762, z późn. zm.),
- rozporządzenie ministra finansów z 22 sierpnia 2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych (DzU nr 165, poz. 1371, z późn. zm.).
