Suchość w ustach zwana jest również kserostomią i objawia się najczęściej zmniejszeniem wydzielania śliny przez ślinianki. Jednak odczucie suchości w ustach niekoniecznie musi mieć charakter stały i może być spowodowane stresem, wysiłkiem fizycznym, chwilowym odwodnieniem czy np. długotrwałym oddychaniem przez usta.
Trzeba jednak pamiętać o tym, że długotrwale utrzymująca się suchość w ustach może niekorzystnie wpłynąć na żucie pokarmów, a także sprawia, że śluzówka jamy ustnej i gardła jest bardziej narażona na podrażnienia. Jak rozwiązać ten problem?
Suchość w ustach – przyczyny i objawy
Trwała suchość w ustach, czyli kserostomia spowodowana jest zaburzeniem funkcjonowania ślinianek, które wytwarzają mniej śliny, niż powinny. Znacznie częściej, zwłaszcza w okresie jesienno – zimowym, suchość w ustach spowodowana jest ciągłym wdychaniem bardzo suchego powietrza (głównie w ogrzewanych i klimatyzowanych pomieszczeniach).
Jeśli jednak suchość utrzymuje się stale, może ona być spowodowana[1]:
- nadczynnością tarczycy;
- cukrzycą typu 1;
- stanem zapalnym bądź kamicą ślinianek;
- anemią, odwodnienie lub niedoborami witamin;
- chorobami autoimmunologicznymi (toczeń, choroba Sjorgena);
- stanem przednowotworowym lub nowotworowym głowy lub szyi,
- braniem niektórych leków (niektóre leki uspokajające, atropina, leki moczopędne, opioidy).
Domowe sposoby na suchość w ustach
Uczucie suchości w ustach może pojawić się na skutek stresu, zdenerwowania lub ciągłego wdychania suchego powietrza. W tym wypadku nieprzyjemnemu uczuciu można przeciwstawić się, korzystając z kilku sprawdzonych, domowych sposobów[2][3].
- Odpowiednia podaż wody – suchość w ustach jest często jednym z pierwszych objawów odwodnienia organizmu. Dlatego pierwszym krokiem do odzyskania pełnego komfortu jest zwiększenie podaży płynów.
- Żucie gumy po posiłkach – żucie zwiększa produkcję śliny, co nie tylko zwiększa nawilżenie błon śluzowych jamy ustnej, ale zwiększy odczyn pH w ustach, zmniejszając jego kwasowość, co pomaga zapobiegać próchnicy. Ważne jest, aby gumy nie zawierały cukru.
- Ssanie tabletek nawilżających – już samo ssanie sprawia, że ślinianki aktywniej pracują. Jeśli dodatkowo ssie się pastylki lub tabletki mające właściwości nawilżające, efekt jest podwójny. Świetnie sprawdzą się tabletki Cevitt Gardło, których substancje aktywne (m.in. hialuronian sodu) razem ze śliną tworzą hydrożel, działający nawilżająco i osłonowo na błony śluzowe jamy ustnej i gardła. Takie połączenie nie tylko pomaga zwalczyć uczucie suchości, ale również zabezpiecza śluzówkę przed podrażnieniami.
- Nawilżanie powietrza – w okresie grzewczym powietrze w pomieszczeniach jest suche, przez co wpływa wysuszająco na błony śluzowe jamy ustnej, gardła i górnych dróg oddechowych, prowadząc do uczucia suchości, a w dalszej kolejności micro podrażnień wynikających z przesuszenia. Dlatego w ogrzewanych i klimatyzowanych pomieszczeniach warto postawić na niewielkie nawilżacze powietrza, które podniosą wilgotność wdychanego powietrza i zapobiegną przesuszeniu błon śluzowych.
- Ograniczenie substancji odwadniających – kofeina, teina, alkohol – te substancje mają działanie moczopędne i odwadniające, przez co mogą prowadzić do przesuszania błon śluzowych. Warto zatem ograniczyć spożycie kawy, czarnej herbaty, napojów energetycznych i alkoholu.
- Płukanka z siemienia lnianego – gdy suchość w ustach nasila się, warto stosować siemię lniane. Jego związki śluzowe, powstające w czasie parzenia lub gotowania siemienia powlekają śluzówkę jamy ustnej powłoką ochronna, która działa nawilżająco i przeciwzapalnie.
Walcząc z suchością w ustach, dobrze postawić także na zbilansowaną dietę, zasobną zwłaszcza w witaminę A i kompleks witamin B, które wpływają na regulację pracy ślinianek.
Jeśli jednak suchość jamy ustnej utrzymuje się stale, pomimo stosowania domowych sposobów, należy udać się do lekarza. Tylko w ten sposób można zdiagnozować dokładną przyczynę dolegliwości i wdrożyć odpowiednie leczenie.
Bibliografia:
- Guzik Ł. I wsp.: Kserostomia – więcej niż suchość w jamie ustnej. Farm Pol 2009, 65(6): 411-414.
- Guzik Ł.: Kserostomia — obraz kliniczny i terapia. Medycyna Paliatywna w Praktyce 2010, 4, 1: 14–17.
- Dutkowska A. i wsp.: Kserostomia u ludzi w podeszłym wieku. Journal of Clinical Healthcare 2017, 2: s. 20-23.
- Mielnik–Błaszczak, Maria, et al. “Kserostomia–Problem dotykający coraz większą część populacji.” Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 15.3 (2009): 443.
