Zgodnie z powszechnie uznawaną definicją, którą można by znaleźć w podręczniku biologii, żylaki są niewydolnymi żyłami, które na skutek zalegającej w nich krwi (nie są one w stanie odprowadzić jej do serca), ulegają rozciągnięciu i poszerzeniu. Takie rozciągnięcie ścianek żył może być bardzo niebezpieczne, ponieważ znacznie obniża ich wytrzymałość oraz wiąże się z poszerzeniem światła żyły, co powoduje dalsze zmniejszenie wydolności pracy tego naczynia krwionośnego.
Przejdź na skróty:
W miejscu powstawania zmian żyła wydłuża się i poszerza, może także przybierać kręty kształt. Najczęściej problem żylaków dotyka kończyny dolne, występują również żylaki odbytu, przełyku, pęcherza moczowego oraz układu rozrodczego. Powstawaniu żylaków sprzyjają skłonności genetyczne oraz inne czynniki – które zależne są od umiejscowienia zmian.
Żylaki kończyn dolnych
Żylaki kończyn dolnych bardzo często powstają u osób które długotrwale przyjmują pozycję siedzącą lub stojącą, bowiem w takim położeniu dochodzi do niewydolności zastawek żylnych, które w naturalny sposób regulują przepływ krwi i uniemożliwiają jej cofanie się. Ściana naczyń krwionośnych staje się cienka i podatna na rozciąganie, co powoduje powstawanie żylaka. Niekorzystna jest także pozycja ciała w której krew ma utrudniony odpływ z kończyny. Taka sytuacja ma miejsce w otyłości, ciąży oraz gdy nosimy niewygodne obuwie. Nie należy siedzieć na podwiniętej nodze lub zakładając nogę na nogę. Dodatkowym czynnikiem wpływającym na występowanie żylaków w ciąży są zmiany hormonalne. Żylaki mogą wiązać się również ze stosowaniem antykoncepcji hormonalnej. Żylaki kończyn dolnych objawiają się na początku jako pajączki naczyniowe, widoczne pod powierzchnią skóry. Z czasem mogą rozwinąć się z nich żylaki – które stanowią problem estetyczny, są widoczne wyraźnie pod powierzchnią skóry. Nogi sprawiają wrażenie ciężkich, mogą pojawić się objawy takie jak bolesność oraz pieczenie nóg. Następny etap to opuchlizna kończyn a także zmiany skórne – ponieważ krew krąży nieprawidłowo w chorych naczyniach, skóra przybiera odcień brązowy.
Żylaki przełyku
Żylaki przełyku powoduje zwiększone ciśnienie wrotne – co z kolei wskazuje jednoznacznie na zaburzenia wątroby. Choroba jest najczęściej zauważalna gdy jest już w zaawansowanym stadium – czyli gdy pojawi się krwawienie. Objawy żylaków przełyku to krew w kale oraz w wymiotach. Co gorsza, te objawy nie są powiązane z bólem, dlatego część chorych może zlekceważyć te objawy. Gdy chory straci dużą ilość krwi, pojawiają się typowe objawy wstrząsu, łącznie z utratą przytomności. Osoba w takim stanie wymaga szybkiej interwencji lekarskiej. Jednoznaczne stwierdzenie żylaków przełyku jest możliwe dopiero po badaniu za pomocą endoskopu. Leczenie żylaków przełyku jest trudne i czasochłonne – stosuje się leki zachowawcze obniżające ciśnienie. Dla niektórych pacjentów korzystniejsze okazuje się stosowanie leków na bazie mitratów o przedłużonym działaniu. Leczenie chirurgiczne wiąże się ze skomplikowanymi zabiegami.
Żylaki odbytu
Przyczyny żylaków odbytu to zaparcia, brak ruchu, dieta uboga w błonnik. Hemoroidy to choroba która nie ma tak poważnych konsekwencji jak na przykład żylaki odbytu, krwawienie bowiem pojawia się sporadycznie i jest wyraźnie widoczne. Nie stanowi zagrożenia dla naszego życia i jest bezbolesne. Hemoroidy znacząco pogarszają komfort życia osoby chorej, powodując ból, swędzenie i dyskomfort w okolicach odbytu. Współczesne leczenie pozwala zarówno na zahamowanie objawów żylaków odbytu, jak i na wyleczenie z tej choroby dzięki małoinwazyjnej interwencji chirurgicznej.
Skąd się jednak biorą żylaki?
Nie da się jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, ponieważ u każdej osoby inny czynnik może odpowiadać za powstanie żylaków. Czasem ich pojawienia się nie da się uniknąć, gdyż są schorzeniem dziedzicznym – można za to, a nawet należy, starać się robić wszystko to, co polecane jest przy profilaktyce, aby jak najbardziej opóźnić pogorszenie się stanu naczyń krwionośnych oraz zminimalizować objawy. Równie często do pojawienia się żylaków prowadzą czynniki zewnętrzne, które w połączeniu z predyspozycjami genetycznymi niemal zawsze powodują poważną chorobę żylakową. Do najważniejszych przyczyn środowiskowych zwiększających szanse powstania żylaków należą:
● Siedzący tryb życia (grupa ryzyka to na przykład urzędnicy i pracownicy biurowi)
● Stojący tryb życia (narażeni na powstawanie żylaków są na przykład nauczyciele)
● Różne terapie hormonalne, szczególnie antykoncepcja hormonalna
● Palenie papierosów
● Częste przebywanie w gorących miejscach (narażeni są bywalcy sauny oraz solarium)
● Zbyt obcisłe ubrania – utrudniają one obieg krwi
● Chroniczne zaparcia
● Ciąża oraz poród
Oczywiście bardziej narażone na powstawanie żylaków są osoby starsze, ze względu na stopniowe, postępujące się osłabianie ścianek naczyń krwionośnych.
Diagnoza żylaków
Wiele osób, skarżących się na żylaki, unika wizyty u lekarza, co jest znaczącym błędem. Niezwykle istotne jest to, by już przy początkowych objawach wybrać się do specjalisty. Wczesna ocena układu żylnego jest w stanie zapobiec dalszemu postępowi choroby oraz uniknąć inwazyjnych metod leczenia. Jeżeli zauważymy u siebie opuchliznę nóg, zmiany na skórze, otwarte rany, czy też żyły, nie powinniśmy zwlekać z wizytą u lekarza. Pamiętajmy, że najważniejsza jest prawidłowa diagnostyka i odpowiednie leczenie. Specjalista zawsze na samym początku oceni stopień nasilenia żylaków. Obecnie badania lekarskie wykorzystują różne nowoczesne metody diagnostyczne, takie jak choćby badanie przepływu krwi.
Przed rozpoczęciem leczenia żylaków niezbędne jest postawienie trafnej diagnozy. Diagnozę lekarz stawia na podstawie badania USG Doppler, które jest bardzo precyzyjne i pozwala wykryć nawet najmniejsze zmiany patologiczne w żyłach. Co ważne, jest to bardzo szybkie i proste badanie, nie trzeba się do niego w żaden sposób przygotowywać, wystarczy odwiedzić odpowiedniego lekarza, a on wykona je od ręki. Warto wiedzieć, że jest to również badanie nieinwazyjne i kompletnie bezbolesne. Pozwala ono też określić, czy niezbędne będzie leczenie metodą chirurgiczną oraz zaplanować zabieg. Należy to badanie wykonać najszybciej.
Leczenie żylaków
Całkowite zlikwidowanie żylaków jest możliwe jedynie dzięki leczeniu operacyjnemu. W związku z obawami wielu pacjentów przed tego typu leczeniem, żylaki które nie są bardzo zaawansowane można leczyć środkami stosowanymi ogólnie i miejscowo. Leczenie żylaków niemal w każdym przypadku wiąże się zastosowaniem leków które mają za zadanie uszczelnienie naczyń krwionośnych. W tej chorobie układu naczyniowego szczególnie przydatne preparaty to leki bazujące na naturalnych składnikach – na przykład na escynie. Escyna to substancja zawarta w lekach na bazie kasztanowca, która ma działanie uszczelniające na naczynia i poprawiające ich stan. Łagodzi obrzęki oraz uczucie „ciężkich nóg”. Dzięki stosowaniu preparatów z escyną poprawia się krążenie krwi, następuje zmniejszenie obrzęków, zakrzepy rozpuszczają się w szybszym tempie. Escyna występuje zarówno w postaci tabletek, jak i maści i czopków.
Preparatem o sprawdzonej skuteczności na tego typu problemy będzie również heparyna – substancja która zapobiega zakrzepom w obrębie żył, ma działanie przeciwzapalne, powoduje regenerację uszkodzonych tkanek. Wykazuje silne działanie przeciwzakrzepowe oraz przeciwskrzepowe. Działanie jest potwierdzone wieloma badaniami. Występuje on w postaci maści stosowanych zewnętrznie na skórę.
Innym preparatem dostępnym bez recepty który wspomaga funkcjonowanie układu krwionośnego jest diosmina. Pomimo że jej skuteczność nie została potwierdzona w stu procentach, wielu pacjentów wybiera właśnie preparaty z tą substancją aktywną. Jest ona wskazana przy niewydolności żył oraz żylakach i obrzękach. Jej działanie polega na przywracaniu prawidłowej szczelności naczyniom krwionośnym, dlatego likwiduje wysięki z naczyń włosowatych. Likwiduje zastój krwi w żyłach kończyn dolnych i wykazuje silne działanie przeciwzapalne.
Leczenie inwazyjne żylaków
Jeśli jednak powyższe metody leczenia nie wystarczają, to trzeba uciec się do bardziej drastycznych środków, takich jak: laserowa operacja żylaków EVLT, chirurgiczne usunięcie żylaków lub skleroterapia.
Szczególnie ta ostatnia metoda leczenia żylaków jest ciekawa i popularna, ponieważ jest niezwykle małoinwazyjna, a daje sporą poprawę stanu chorego. Polega ona na zwężeniu światła żyły, która przekształciła się w żylaka. Jak się to robi? Do żyły, którą trzeba wyleczyć wstrzykuje się punktowo, w miejscu gdzie jest ona zmieniona chorobowo, środek wywołujący stan zapalny ścianki naczynia krwionośnego, co z kolei prowadzi do powstania skrzepliny, z której po jakimś czasie wykształca się zwłóknienie pogrubiające ściankę żyły i zwężające jej światło. Niestety ta metoda usuwania żylaków skuteczna jest tylko w przypadku małych naczyń krwionośnych, ale jest też jej odmiana, która sprawdza się przy większych naczyniach – skleroterapia piankowa Tessariego, którą wykonuje się już pod kontrolą USG. Sprawdza się ona również przy leczeniu owrzodzenia żylakowego, jest niezbyt bolesna a dodatkowo jest w miarę bezpieczna.
Inną popularną metodą, jest operacja laserowa. Metoda ta jest nowoczesną alternatywą tradycyjnej metody chirurgicznej, jaką jest wyrywanie żylaków. Metodę tę stosuje się od 15 lat, a już jest ona bardzo popularna na całym świecie. na czym ona polega? Podczas zabiegu lekarz cały czas obserwuje żyły pacjenta za pomocą USG. Po zaznaczeniu miejsc, gdzie potrzebna będzie interwencja, do wybranej żyły wprowadza się cewnik ze światłowodem. Gdy dotrze on do właściwego miejsca, wysuwa się go z cewnika, a laser zasklepia żyłę. Po zabiegu pacjent powinien nosić na operowanej kończynie specjalną pończochę opatrunkową przez około 2 tygodnie i unikać w tym czasie wysiłku fizycznego. Ważne również, aby na zabieg przyjechać z osobą towarzyszącą, gdyż nie można po nim od razu prowadzić samochodu. Ogólnie rzecz biorąc, jest operacja laserowa to świetna i bezpieczna oraz nowoczesna metoda, którą z powodzeniem stosuje się przy leczeniu żylaków każdego kalibru.
Najlepszą stosowaną metodą leczenia żylaków jest jednak metoda CELON. Jest to najmniej inwazyjna metoda, z wszystkich pozwalających na leczenie nawet zaawansowanych stadiów choroby żylakowej, a przy tym jej zastosowanie jest bardzo skuteczne oraz wygodne, zarówno dla lekarza, jak i pacjenta, który bezpośrednio po zabiegu wychodzi o własnych siłach do domu. Jakie inne są jej zalety? Brak krwiaków, blizn oraz śladów pooperacyjnych, czy nawet przebarwień skóry oraz krótki czas zabiegu – zamknięcie jednej żyły trwa tylko dwie minuty! Ten niesamowity zabieg polega na wprowadzeniu do żyły, przez welflon, aplikatora, który za pomocą fal radiowych nagrzewa ścianki uszkodzonej żyły, które po jego wyciągnięciu zapadają się i zamykają naczynie krwionośne. Dzięki temu, że urządzenie sterowane jest za pomocą komputera, nie ma ryzyka poparzenia okolic operowanej żyły – nagrzewanie jest w pełni zautomatyzowane.
Ostatnią metodą leczenia żylaków, jest tak zwany stripping, zwany czasem metodą klasyczną. Nie jest to polecana metoda leczenia żylaków, ale niestety konieczna w niektórych wypadkach. Polega ona na zwyczajnym wycinaniu chirurgicznym żylaków leżących bliżej powierzchni skóry. W przypadku tych, do których nie da się w łatwy sposób dostać, stosuje się tak zwany stripping, czyli wyrywanie całej żyły, na której zmiany są zlokalizowane, poprzez nacięcie w pachwinie. Cały ten zabieg kończy się zaszyciem lub zaklejeniem plastrami nacięć w skórze.
