Mąka ziemniaczana znajduje się w kuchni każdej gospodyni domowej. Dzięki swym właściwościom ma wiele różnych, często zaskakujących zastosowań. Przyda się nie tylko w kuchni, ale zastąpi drogie kosmetyki, wywabi plamę, czy wyleczy odparzenia. Przyjrzyjmy się bliżej tej substancji.
Przejdź na skróty:
Mąka ziemniaczana a skrobia
Powszechnie pojęcia “mąka ziemniaczana” i “skrobia” są używane zamiennie, jednak występują między nimi pewne różnice:
- odmienny proces produkcji – mąka ziemniaczana jest produkowana z gotowanych w całości ziemniaków, zaś skrobia – pozyskiwana ze świeżych, umytych i rozdrobnionych bulw ziemniaka,
- wygląd: barwa, konsystencja – mąka jest sypka, lekko żółtawa i nieco cięższa niż skrobia, skrobia ma biały kolor i wydaje charakterystyczny odgłos chrzęszczenia, gdy ją uciskamy palcami,
- smak – mąka ma intensywniejszy smak i zapach, skrobia – pozbawiona jest zapachu i ma neutralny smak.
Produkt, który najczęściej spotykamy w sklepach to właśnie skrobia, występująca zwykle pod handlową nazwą “mąka ziemniaczana”.
Właściwości i wartość odżywcza mąki ziemniaczanej
Mąka ziemniaczana zawiera 84% skrobi, a pozostałą część stanowi woda. Nie zawiera białek i tłuszczów. Kartoflanka to przede wszystkim węglowodany w czystej postaci, której 100g dostarcza 360 kcal (według kalkulatorakalorii). Jest również źródłem wielu aminokwasów i błonnika. W jej skład wchodzą również witaminy C i B6 oraz minerały, jak: fosfor, wapń, potas, magnez i sód. Mąka nie zawiera glutenu.
Kartoflanka ma właściwości higroskopijne, spulchniające, zagęszczające i lecznicze. Pozbawiona wszelkich chemicznych substancji jest całkowicie bezpieczna dla zdrowia. Nie rozpuszcza się w zimnej wodzie, a połączona z gorącą wodą tworzy krystaliczny kleik.
Zastosowanie mąki ziemniaczanej
Mąka ziemniaczana w kuchni:
- zagęści zupy, sosy, kisiel i budyń,
- sprawi, że biszkopt będzie wilgotniejszy, a beza będzie bardziej błyszcząca,
- opóźni czerstwienie pieczywa,
- jest składnikiem bezglutenowego chleba i bułek (właściwych dla osób chorych na celiakię),
- ujędrni i spulchni placki ziemniaczane, kluski śląskie, knedle i inne ziemniaczane potrawy.
Mąka ziemniaczana w medycynie i kosmetyce:
- wykorzystywana jest jako puder – łagodzi podrażnienia, a dzięki swym higroskopijnym właściwościom, utrzymuje skórę w suchości. Zapobiega także otarciom i odparzeniom,
- może z powodzeniem zastąpić kupiony w drogerii suchy szampon – odświeży włosy, uniesie je u nasady oraz sprawi, że będą miększe i lśniące. Mąka dodana do zwykłego szamponu ułatwi rozczesywanie włosów i je nawilży,
- stosowana jest też jako puder do twarzy i genialna baza pod tusz do rzęs, nadając im grubości i objętości,
- zastępuje dezodorant – redukuje potliwość,
- kąpiel w krochmalu odżywi i uleczy skórę dzieci i dorosłych, mających różnego rodzaju problemy skórne,
- zwalczy “ciemieniuszkę” u niemowląt,
- kisiel z kartoflanki wpływa również osłonowo na układ pokarmowy – łagodzi biegunkę, ból brzucha, redukuje zgagę i nudności. Jest też skuteczny w leczeniu wrzodów,
- obniża poziom cukru we krwi,
- poprawia wrażliwość na insulinę,
- redukuje apetyt,
- poprawia mikroflorę bakteryjną jelit,
- dzięki witaminie C i B6 ma wpływ na odporność organizmu, ogólne samopoczucie oraz działanie układu nerwowego.
Inne zastosowania mąki ziemniaczanej:
- w przemyśle farmaceutycznym, chemicznym i kosmetycznym – składnik past, klejów, gładkiego papieru, ekologicznego plastiku,
- usztywnia koronkowych wykończeń odzieży czy bielizny stołowej,
- usuwa tłuste plamy z tkanin (bawełny) po maśle albo oleju,
- kiedyś miała zastosowanie w kinematografii – bracia Lumière wykorzystali zabarwioną skrobię ziemniaczaną, działającą jako filtr kolorów, w szklanych płytach, będących prekursorami kliszy fotograficznej.
Jak przechowywać mąkę ziemniaczaną?
Mąka ziemniaczana jest niezwykle higroskopijna i bardzo wchłania wilgoć, dlatego, by nie straciła swoich właściwości i struktury powinna być przechowywana w szczelnym i suchym pojemniku.
Kilka przepisów z mąką ziemniaczaną
- suchy szampon: odrobinę kartoflanki wetrzeć w skórę głowy i wczesać we włosy za pomocą dużej szczotki. Zabieg należy wykonać w pozycji z głową w dół a nadmiar mąki usunąć chłodnym strumieniem suszarki. Włosy będą odświeżone, uniesione u nasady. Powinny też mniej się przetłuszczać,
- maska do włosów: można ją dodać do swojej ulubionej odżywki lub po prostu połączyć z ciepłą wodą i wykonać płukankę do włosów,
- domowa maseczka na twarz: trzy łyżki mąki wymieszać z trzema łyżkami mleka i odrobiną wody. Papkę nanieść na twarz i dekolt, zmyć po 15 minutach ciepłą wodą. Maseczka silnie matuje skórę, ściągnie pory, a także likwiduje zaczerwienienia i stany zapalne,
- puder domowej roboty: do łyżeczki kartoflanki dodać odrobinę cynamonu, który nada jej brzoskwiniowy kolor. Nałożyć na nakremowaną skórę. Taki puder działa antybakteryjnie, szczególnie polecany jest osobom z trądzikiem,
- kąpiel w krochmalu dla niemowląt i dorosłych: dwie czubate łyżeczki mąki rozpuścić w szklance zimnej wody. Zawiesinę wlać do 6 litrów wrzątku i energicznie mieszać do uzyskania konsystencji kisielu. Otrzymany krochmal wlać do wanienki lub wanny. Kąpiel w krochmalu nie powinna być dłuższa niż 15 minut,
- środek na dolegliwości trawienne: dwie łyżeczki kartoflanki wymieszać z letnią wodą. Pić trzy razy dziennie po pół szklanki,
- budyń domowej roboty: 1/4 szklanki mąki ziemniaczanej, 1/4 szklanki cukru, ziarenka z jednej laski wanilii, szczypta cynamonu, 4 żółtka, 500ml mleka: mąkę, cukier, żółtka, wanilię i cynamon wymieszać w niewielkim garnku, stopniowo dolewając mleko. Podgrzać na ogniu ciągle mieszając, aż składniki się połączą i zgęstnieją. Podawać z sosem lub owocami,
- domowy kisiel porzeczkowy: 400g czerwonej porzeczki, 1,5 szklanki wody, 4 łyżki cukru, 3 łyżki skrobi ziemniaczanej: porzeczki gotować przez kilka minut w szklance wody z cukrem. Po ugotowaniu wystudzić i przetrzeć przez sito. Kartoflankę rozpuścić w pozostałej wodzie . Wodę porzeczkową doprowadzić do wrzenia i wlać rozwodnioną skrobię. Mieszać na małym ogniu do zgęstnienia,
- chleb bezglutenowy: pół szklanki mąki ziemniaczanej, pół szklanki skrobi kukurydzianej, 1 szklanka mleka kokosowego, 1 jajko, szczypta soli: składniki połączyć ze sobą i zagnieść gładkie ciasto. Rozciągnąć je na papierze do pieczenia na placek o grubości 1 cm. Wierzch posypać solą i ulubionymi ziołami. Piec ok. 30 minut w 180 stopniach.
