Jak złożyć kondolencje z powodu śmierci? Przykłady

Wśród wszelkich form komunikacji kondolencje są niepodważalnie najtrudniejsze. Śmierć drugiej osoby jest zawsze przykra i bolesna. Dlatego też składaniu kondolencji towarzyszą silne uczucia płynące z obydwóch stron. Treść i sposób składania jest określony przez naszą kulturę. Dowiedz się jak czym są kondolencje, kiedy i jak poprawnie je składać, a także jak napisać kondolencje. Na końcu artykułu znajdziesz gotowe wzory kondolencji, które możesz wykorzystać lub zaczerpnąć pomysł na złożenie własnych.    

Czym są kondolencje z powodu śmierci?

Składanie kondolencji ma swoje źródło w amerykańskiej kulturze, w której to żegnamy się ze zmarłym wspominając o nim miłe historie oraz to jakim był człowiekiem. W Polsce kondolencje z powodu śmierci jest silnie zakorzenione. Forma pod jaką je znamy ewoluowała i przybrała postać wyrażenia ubolewania nad stratą i wsparcia w stosunku do najbliższych osób zmarłego. Na potwierdzenie tego faktu, słowo to wywodzi się z łaciny (z łac. “con dolore”) i oznacza wyrażanie smutku.

Kondolencje kierowane są w stosunku do najbliższych krewnych lub drugiej połówki zmarłego, których żałoba będzie trwała dłużej i z pewnością będzie przeżywana mocniej. Warto pamiętać, że kondolencje nie służą opisywaniu własnej straty, więc mówienie o tym w stosunku do odbiorców kondolencji będzie nietaktowne. Warto wyrazić łączenie się w bólu oraz zapewnić chęć wsparcia i pomocy. 

Jak i kiedy składać kondolencje?

Kondolencje z powodu śmierci składa się niezwłocznie po uzyskaniu informacji o zgodnie danej osoby lub niedługo później – maksymalnie w dniu pogrzebu. Pogrzeb jest bowiem zamknięciem tego rozdziału życia, a kolejne dni mają przynosić ulgę w cierpieniu. Kondolencje zatem po tym terminie nie są na miejscu, ponieważ mogą spowodować rozdrapanie ran na nowo i zachwianie emocji. 

Miejmy także na względzie sposób w jaki zmarła dana osoba i stan jej bliskich. Nagła i niespodziewana śmierć może spowodować bardzo ciężki stan. Duża ilość słów wsparcia i niedowierzania w takim momencie może jeszcze bardziej pogłębiać ten stan. Jeśli mamy taką możliwość,  poczekajmy z kondolencjami do pogrzebu, aby sytuacja była stabilna, a rodzina przygotowana. 

W Polsce dopuszczalną formą składania kondolencji jest w szczególności bezpośrednia, osobista rozmowa, a  najlepiej podczas ceremonii pożegnania. Jeśli natomiast nie jesteś w stanie stawić się osobiście, właściwym i możliwym sposobem na wyrażenie własnego żalu i chęci wsparcia jest także wykonanie rozmowy telefonicznej lub wysłanie formalnego listu. Wszystkie te formy z pewnością nie urażą adresatów i nie pogłębią ich smutku. W przypadku wysyłania listu logicznym jest fakt, iż może on nie dotrzeć do dnia pogrzebu, lecz nie będzie to nietakt.   

Czy składać kondolencje?

Ze względu na to, iż jest to bardzo emocjonalne przeżycie dla obydwóch stron, często mamy jakieś wątpliwości. Z reguły zawsze warto złożyć kondolencje z powodu śmierci, lecz warto pamiętać o dość specyficznej sytuacji, która jednak coraz częściej ma miejsce. Niektóre rodziny nie życzą sobie składania kondolencji. Doskonale zdają sobie sprawę, iż mają wsparcie u rodziny i przyjaciół, lecz nie chcą, aby pogrzeb był przedłużany o tą ceremonię. Ponadto każdy może mieć inny próg bólu, wrażliwości i ma prawo do przeżywania żałoby w różny, czasem nawet skrajny sposób. Zwykle informacja ta jest przekazywana w czasie ceremonii przez pracowników domu pogrzebowego, lecz może się także znaleźć na rozwieszonych klepsydrach.  

Wątpliwości może także powodować brak możliwości osobistego złożenia kondolencji. Czasy jednak się zmieniają i często utrzymujemy kontakt wirtualny z drugą osobą. Czy w takim przypadku inny sposób złożenia kondolencji jest właściwy? To zależy od konkretnej sytuacji. Odpowiedź znajdziesz w naszym innym artykule – Kondolencje SMS. 

Jak składać kondolencje?

Wiedząc już czym są kondolencje i kiedy należy je złożyć, powinniśmy przejść do omówienia kolejnego zagadnienia: w jaki sposób je złożyć? 

Zacznijmy od tego, iż wyróżnić możemy dwa rodzaje kondolencji – oficjalne i nieoficjalne. Kondolencje oficjalne stosowane są wobec sąsiadów, czy znajomych z pracy. Mają charakter bardzo formalny i zwięzły, zgodnie ze wszelkimi normami wyrażając słowa współczucia. Nie możemy także sprawiać wrażenia, że dobrze znało się zmarłego. Natomiast z kondolencjami nieoficjalnymi mamy do czynienia w przypadku osoby, którą bardzo dobrze znamy ze względu na stopień pokrewieństwa lub znajomości. Złożone kondolencje będą zatem wyrazem współczucia i zapewnieniem chęci pomocy/wsparcia.   

O ile przy osobistym składaniu życzeń niektórzy wykazują się niebywałą kreatywnością, tak w przypadku kondolencji powinniśmy zachować umiar. Przekaz powinien być zwięzły, szczery i stanowczy. Należy także wykonać gest (w zależności od stopnia znajomości i płci) uścisku dłoni, przytulenia, czy po prostu przytrzymania za ramię, który jeszcze bardziej nada ton ważności. Treść powinna odzwierciedlać to co w rzeczywistości czujemy lub chcemy przekazać. 

Jak napisać list z kondolencjami?

Nie zawsze mamy możliwość złożenia kondolencji osobiście, a nie chcemy korzystać z telefonu. W takiej sytuacji najlepszym sposobem jest złożenie ich w postaci listowej. Wystarczy długopis, kartka papieru i koperta. Pamiętaj jednak, aby unikać druku gotowych kondolencji, gdyż mogą być negatywnie odebrane. Natomiast te spisane ręcznie z pewnością będą wyglądały na szczerze i angażujące. Nie zapomnij o własnoręcznym podpisie.

Podczas pisania listu powinniśmy zachowywać cały czas formalny ton przekazu. Unikaj zatem używania jakichkolwiek słów mogących wpłynąć negatywnie na powagę przekazu, ale także wszelkich zdrobnień, czy kolokwializmów. Co do treści, to tak samo jak podczas spotkania w cztery oczy, list powinien odzwierciedlać to co czujemy i chcemy przekazać. Niech słowa wypłyną wprost od Ciebie, z Twojego serca. 

List z kondolencjami powinien zawierać:

1. Zwrot grzecznościowy. W przypadku nieznajomych osób użyjemy zwrotu “Szanowna Pani / Panie … “, czy “Pani / Panie … “ , natomiast w przypadku rodziny użyjemy zwrotu mniej formalnego np. “Droga / Drogi … “. 
2. Informacja o śmierci. Na samym początku należy napisać, że dotarła do Ciebie informacja o śmierci danej osoby. Nie wyjawiaj jednak skąd ta informacja pochodzi, gdyż w wielu przypadkach może być to nietaktowne. 
3. Wyrażenie żalu, współczucia z powodu straty. Im lepiej kogoś znaliśmy tym dłuższą formę wypowiedzi możemy zastosować.  
4. Złóż kondolencje.
5. Zapewnij o chęci wsparcia / pomocy. 
6. Zakończ zwrotem grzecznościowym.
7. Własnoręczny podpis. 

Jeśli potrzebujesz pomocy w adresowaniu listu, przejdź do naszego artykułu pt. “Jak zaadresować kopertę”. 

Jak nie składać kondolencji?

Rodzina zmarłej osoby ma przed sobą najtrudniejszy etap – próbę życia bez tej osoby. Osobiście nie znam nikogo, kto się pogodził z tym faktem do czasu pogrzebu. W tym momencie towarzyszą im skrajne emocje, lecz przeważa ból, smutek i rozpacz. Kondolencje mogą jeszcze bardziej kogoś zranić lub wywołać spotęgowanie uczuć. Unikaj zatem błędów, a w szczególności:

• nie pocieszaj żałobników – pocieszanie nie zda się na nic, ani nie jest na miejscu. Jedynie czas i zrozumienie tego co się stało jest w stanie zaleczyć rany. Na pocieszenie przyjdzie czas później, na ten moment zamiast tego zapewnij wsparcie i chęć pomocy w razie potrzeby. 
• nie dawaj rad – każdy ma prawo do przeżywania żałoby na własny sposób, także to co sprawdziło się w Twoim przypadku, koniecznie musi być dobre w tej sytuacji. Ponadto dawanie rad można rozumieć jako zarzucenie komuś bezradności. 
• nie składaj życzeń – nie życz szybkiego powrotu do sił, stawania na nogi, czy też lepszego samopoczucia. To oczywiste, iż po stracie bliskiej osoby każdy nie jest w pełni sił i nie taktownym jest przypominanie o tym. 
• nie mów o sobie – pomimo dotkliwej straty, to najważniejszymi osobami w tym czasie jest najbliższa rodzina zmarłego. To ich żałoba będzie trwała dłużej i stanowczo mocniej. Unikaj sformułowań stwierdzających jak bardzo Ci brak tej osoby, bo im z pewnością znacznie mocniej. 
• nie rozpisuj / nie rozgaduj się – kondolencje muszą być zwięzłe i nieść swoje przesłanie. Istnieje obawa przed tym, iż rodzina zmarłego ma teraz poważniejsze sprawy niż czytanie wypracowań, czy toczenie rozległych rozmów. 

Jak złożyć kondolencje na odległość?

Jednym z najczęściej szukanych informacji jest jest odpowiedź na pytanie jak złożyć kondolencję na odległość. Można je rozszerzyć o to, czy w ogóle wypada to robić. Otóż, kondolencje złożone w formie osobistej są zawsze mile widziane. Natomiast nie każdy ma możliwość przyjechania na pogrzeb, czy spotkania się z żałobnikiem. Możemy także mieć informację, iż ktoś bardzo przeżywa i nie jest w stanie teraz w ogóle podjąć żadnej rozmowy. W takim przypadkach należy się zastanowić, czy warto narzucać się i czy nie lepszym sposobem jest złożenie kondolencji na odległość. 

Kondolencje złożone telefonicznie nie wymagają dużego zaangażowania ze strony żałobnika (szykowania się, konieczności wyjścia z domu, poświęcenia większej ilości czasu itd.). Posiada także jedną, bardzo ważną zaletę – dzięki głosowi jesteśmy w stanie przekazać dużo więcej niż same słowa. Rozmowa telefoniczna jest taktowna i nie stanowi zagrożenia możliwością urażenia czyichś uczuć. Ponadto ta forma kontaktu nie jest jednostronną formą przekazu, więc mamy możliwość zapytania się, czy możemy ewentualnie w czymś wyręczyć żałobnika. Musimy jednak mieć z tyłu głowy tą świadomość, że nie każdy ma ochotę na odbieranie telefonów w takiej sytuacji, więc ten sposób może okazać się nieskuteczny. Natomiast, jeśli nawet osoba ta odebrała telefon, to powinniśmy po tonie rozmowy wyczuć kiedy powinna się skończyć. 

Kolejnym sposobem, który nie budzi najmniejszych wątpliwości jest wysłanie własnoręcznie napisanego listu z wyrazami współczucia. Jest to oficjalna forma składania kondolencji, lecz czasochłonna. Wymaga wymyślenia odpowiedniego tekstu, a także pójścia na pocztę i wysłania pisma. Czasem dodatkowo dochodzi także jeszcze czas na znalezienie adresu do wysyłki. Wysłanie listu ma także bardzo ważną zaletę – żałobnik może poczekać i otworzyć list jak będzie na to gotowy. Większość kondolencji składana jest w tym samym momencie lub nieodpowiednim momencie co powoduje, iż wszystkie zostaną zapomniane. List nie zostanie, gwarantuję. 

Jeżeli przychodzi Ci na myśl wysłanie SMS z kondolencjami, wiadomości na facebooku, to zastanów się dobrze zanim to zrobisz. Nie twierdzę, iż jest to niezalecane w każdej sytuacji, lecz w większości może być niezbyt dobrze odebrane. 

Kondolencje – przykłady / wzory

• “… wniósł tak wiele radości do naszego życia. Nigdy go nie zapomnimy.”
• “Anioł Stróż przyjął … pod swoje skrzydła. Jest już bezpieczny.”
• “Bardzo mi przykro, gdy słyszę o twojej stracie.”
• “Będziemy się modlić za Ciebie i duszę zmarłego/zmarłej … .”
• “Chcemy wyrazić nasz smutek i kondolencje Tobie i Twojej rodzinie. Od teraz będzie częścią naszych modlitw.”
• “Chcielibyśmy złożyć szczere kondolencje Tobie i Twojej rodzinie.”
• “Jego/Jej śmierć spowodowała pustkę w sercach wszystkich, którzy go znali. Proszę przyjąć szczere kondolencje.”
• “Jest mi ogromnie przykro z powodu odejścia … .”
• “Jestem głęboko zasmucony wiadomością o twojej stracie. Modlę się, aby Bóg dał ci siłę. Moje najszczersze kondolencje.”
• “Jestem z tobą w tych trudnych chwilach. Bardzo mi przykro. Moje kondolencje. Pamiętaj, że zawsze możesz liczyć na moje wsparcie.”
• “Jesteśmy ogromnie zasmuceni informacją o twojej nagłej stracie.”
• “Kondolencje dla pogrążonej w żałobie rodziny.”
• “Łącząc się w żałobie i smutku po śmierci … . Chcielibyśmy złożyć kondolencje i wyrazy współczucia od … .”
• “Moje kondolencje z powodu utraty twojej matki, modlimy się, aby twoja wiara dodała ci sił.”
• “Moje modlitwy są z tobą i rodziną.”
• “Moje najgłębsze współczucie kieruję do Ciebie i Twojej rodziny. Niech Bóg da ci pokój, którego szukasz.”
• “Moje serce wychodzi do Ciebie w czasie Twojego smutku.”
• “Myśl o tym, by wiedzieć, że nasi bliscy są w obecności Zbawiciela, może być pocieszająca.”
• “Myślę o tobie w tym czasie. Proszę przyjąć moje najgłębsze kondolencje.”
• “Na zawsze pozostaniesz w naszych sercach.”
• “Nasze serca łączą się z wami w tej chwili smutku.”
• “Nie ma słów, by opisać ból i żal, jaki w tej chwili czujemy. Przyjmij głębokie wyrazy współczucia.”
• “Niebo otrzymało nowego członka.”
• “Niech Bóg otoczy cię pocieszeniem w tym niesamowicie trudnym czasie.”
• “Niech Bóg przyjmie jego … duszę do Królestwa Niebieskiego i niech pokój panuje w jego sercu.”
• “Niech dusza (imię zmarłego) spoczywa w pokoju.”
• “Niech miłość najbliższych pomoże ci przejść przez następne dni.”
• “Niech moje kondolencje przyniosą wam pociechę, a moje modlitwy niech złagodzą ból straty.”
• “Niech nasz Pan błogosławi i pocieszy ciebie i twoją rodzinę w tym okresie smutku. Proszę przyjąć moje szczere kondolencje.”
• “Niech spokój i pociecha odnajdą cię w tym trudnym czasie.”
• “Niech wasze serce i dusza znajdą spokój i pociechę.”
• “Niezmiernie mi przykro z powodu Twojej/Waszej straty.”
• “Nigdy nie zapomnę jego dobroci. Niech Bóg da mu wieczny odpoczynek, a rodzinie siłę do znoszenia wielkiego bólu.”
• “Pan jest moją siłą i moją tarczą; moje serce mu zaufało i otrzymałem pomoc. Psalm 28: 7”
• “Prosimy przyjąć od nas wyrazy najszczerszego współczucia.”
• “Proszę przyjąć moje najszczersze kondolencje z powodu śmierci … .”
• “Proszę przyjmij wyrazy mojego najszczerszego żalu i współczucia z powodu śmierci … .”
• “Proszę, przyjmij moje kondolencje w związku z Twoją stratą.”
• “Proszę, przyjmij nasze najszczersze kondolencje z powodu utraty ukochanej osoby.”
• “Proszę, przyjmij ode mnie wyrazy najszczerszego współczucia i żalu.”
• “Przyjmij moje ciepłe i szczere współczucie.”
• ‘Przyjmij moje kondolencje.”
• “Przyjmij moje najgłębsze i szczere kondolencje”.
• “Przyjmijcie moje najgłębsze kondolencje z powodu straty waszej rodziny.”
• “Przyjmijcie moje szczere kondolencje i wyślijcie dużo miłości swojej rodzinie.”
• “Przyjmijcie wyrazy najgłębszego współczucia i zrozumienia z powodu śmierci …”
• “Przykro mi z powodu Twojej straty i chcę, abyś wiedział, że będę modlić się o siłę, pokój i pocieszenie dla Ciebie i Twojej rodziny.”
• “Serca moich rodzin są z tobą i twoją rodziną.”
• “Słowa nie mogą nawet w części wyrazić żalu, jaki odczuwam po stracie … “
• “Słowa nie mogą opisać tego, co czuję. Składam kondolencje całej rodzinie. Boże daj odpocząć jej duszy.”
• “Słowa nie są w stanie wyrazić mojego smutku. Moje kondolencje.”
• “Słowa nie są w stanie wyrazić, jak bardzo jesteśmy zasmuceni z powodu twojej straty.”
• “Słowa wydają się niewystarczające, aby wyrazić smutek, jaki czujemy z powodu śmierci… Moje kondolencje.”
• “Śmierć … jest dla nas ciosem. Jesteśmy z Tobą całym sercem.”
• “Śmierć … jest dla nas ciosem. Ty straciłeś ukochaną …, a my najbliższą przyjaciółkę. Nie ma słów, by opisać żal i współczucie, jakie w tej chwili czujemy.”
• “Śmierć …  jest dla nas ciosem”
• “Tak mi przykro z powodu twojej straty.”
• “Twoja strata pozostawiła nas wszystkich głęboko zasmuconych.”
• “Ty i Twoja rodzina jesteście w moim sercu i umyśle. Moje kondolencje z powodu śmierci … .”
• “Wiadomość o śmierci … jest wielkim ciosem, chcę wyrazić swój głęboki ból i szczere współczucie.”
• “Wiadomość o śmierci … wstrząsnęła mną dogłębnie, trudno pogodzić się z tak wielką stratą.”
• “Wiadomość o śmierci Twojej … wstrząsnęła nami, współczujemy ci szczerze i przesyłamy wyrazy głębokiego żalu.”
• “Wiedz, że jesteś w moich myślach i modlitwach.”
• “Wstrząśnięci tragiczną wiadomością o śmierci … przesyłamy najgłębsze wyrazy współczucia i żalu.”
• “Wyrazy najgłębszego współczucia.”
• “Wyrazy szczerego żalu i współczucia z powodu śmierci … . Jestem z tobą całym sercem.”
• “Z najszczerszymi kondolencjami… .”