Kodeks pracy nadaje ciężarnym szczególne uprawnienia pracownicze. Dotyczą one między innymi ochrony przed zwolnieniem, przedłużeniem umowy, zmianą warunków płacy, a także okresu ochronnego po powrocie do pracy. Pracodawca jednak musi mieć pewność, że pracownica ma prawo do tego pełne prawo, stąd też konieczne jest przedstawienie pracodawcy zaświadczenia stwierdzającego ciążę. Jak otrzymać zaświadczenie o ciąży dla pracodawcy? Zapraszamy!
Przejdź na skróty:
Zaświadczenie o ciąży dla pracodawcy
Ciąża musi być potwierdzona zaświadczeniem lekarskim, które może pochodzić od dowolnego lekarza – niekoniecznie od ginekologa. Sam wynik badania USG nie jest wystarczający do korzystania ze świadczeń przewidzianych w kodeksie pracy z tytułu ciąży.
Zasady wystawiania zaświadczeń zostały określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 roku w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy, Dz.U. 1996 nr 69 poz. 332. Wynika z niego, że zaświadczenie dla swojej ważności musi być wydane na druku Mz/L-1.
Zaświadczenie o ciąży ma charakter jednostronny, więc nie jest konieczne podpisywanie kolejnych dokumentów, ani aneksu do umowy z pracodawcą. Przekazane pracodawcy zaświadczenie powinno zostać wpięte do części B akt osobowych zgodnie z § 6 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia MPiPS z 28.05.1996 w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika, tekst jedn. DzU z 2017 poz. 894).
Pamiętajmy także, iż pracodawca ma prawo do kwestionowania każdego zaświadczenia lekarskiego w postępowaniu sądowym, jeśli posiada dowody na to, iż stan przedstawiony na zaświadczeniu odbiega od rzeczywistości. Najcześciej tego typu sprawy dotyczą ustalenia, czy rzeczywiście w dniu wypowiedzenia umowy o pracę pracownica była już w ciąży, a w tym celu powołuje się biegłego.
Kiedy poinformować pracodawcę o ciąży?
Przepisy kodeksu pracy w żaden sposób nie wymuszają informowania pracodawcy o fakcie ciąży, w określonym terminie. Co do zasady, nawet jeśli pracownica nie poinformuje pracodawcy to i tak przysługują jej wszelkie przywileje, a w szczególności zakaz zwolnienia z pracy. Wszelkie prawa przysługują z faktu ciąży, a nie z faktu poinformowania pracodawcy.
Jeśli natomiast chcemy korzystać z przywilejów w czasie pracy, które wynikają z kodeksu pracy, np. zakaz pracowania w godzinach nadliczbowych, czy też zakaz delegowania pracownicy poza miejsce stałego zamieszkania, zaświadczenie o ciąży okaże się wtedy niezbędne.
Przedłużenie umowy o pracę z tytułu ciąży
W wyniku zajścia w ciążę przez pracownicę zyskuje ona ochronę przed utratą pracy, a także prawo do przedłużenia umowy do dnia porodu, jeśli aktualna umowa o pracę na czas nieokreślony albo umowa o pracę na czas określony i okres próbny przekraczający 1 miesiąc, ulega rozwiązaniu po upływie 3 miesiąca ciąży. Kodeks pracy nie przewiduje takiego rozwiązania dla umów zawartych na zastępstwo innego pracownika podczas jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.
Zatem, jeśli z przedłożonego przez pracownicę zaświadczenia lekarskiego wynika, że umowa o pracę uległaby rozwiązaniu po upływie 3-go miesiąca ciąży, umowa zostanie przedłużona do dnia porodu automatycznie, z mocy prawa. Nie ma konieczności spisywania aneksu do umowy.
Dodatkowe przywileje ciężarnej pracownicy
Po przedstawieniu stosownego zaświadczenia o ciąży, Pracodawca zmuszony jest do respektowania przywilejów względem ciężarnej pracownicy, które wynikają bezpośrednio z Kodeksu pracy. Jest to przede wszystkim:
- Art. 176 § 1 Kp “Kobiety w ciąży i kobiety karmiące dziecko piersią nie mogą wykonywać prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia, mogących mieć niekorzystny wpływ na ich zdrowie, przebieg ciąży lub karmienie dziecka piersią.”
- Art. 177 § 1 Kp “Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.”
- Art. 178 § 1 Kp “Pracownicy w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Pracownicy w ciąży nie wolno bez jej zgody delegować poza stałe miejsce pracy ani zatrudniać w systemie czasu pracy, o którym mowa w art. 139.”
- Art. 179 § 4 Kp “W razie gdy zmiana warunków pracy na dotychczas zajmowanym stanowisku pracy, skrócenie czasu pracy lub przeniesienie pracownicy do innej pracy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownicy przysługuje dodatek wyrównawczy.”
- Art. 179 § 5 Kp “Pracownica w okresie zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy zachowuje prawo do dotychczasowego wynagrodzenia.”
Dodatkowo, po urodzeniu dziecka pracownica nabywa prawo do zasiłku macierzyńskiego po ustaniu tytułu ubezpieczenia zarówno za czas urlopu macierzyńskiego, jak i rodzicielskiego (art. 30 ust. 4 ustawy z 25.06.1999 o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, tekst jedn. DzU z 2017 poz. 1368).
